Dat geeft een beetje houvast in moeilijke tijden

Het leven is volgens de 19e-eeuwse filosoof Arthur Schopenhauer als een pendule die heen en weer gaat tussen frustratie aan de ene kant en verveling aan de andere kant.

Het is frustrerend als je een doel voor ogen hebt en het lukt niet om dat doel te bereiken. Verveling steekt de kop op als je uiteindelijk toch je doel bereikt hebt (of hebt opgegeven) en je niets meer omhanden hebt. Die verveling kun je alleen verbreken door weer een nieuw doel te stellen. En dan begint de frustratie weer.

Je ziet, Schopenhauer is een aartspessimist. We leven volgens hem zelfs in de slechts mogelijke wereld. Natuurlijk, je ziet af en toe wel eens iets goeds om je heen. Iemand die zomaar een troepje opruimt op straat of een poes die zich ontfermt over eendenkuikens in plaats van ze op te eten. Maar dat kan ook niet anders, meent Schopenhauer, want wil de wereld overleven, dan is een minimale portie goedheid nodig. Zou de wereld nog een beetje slechter zijn, dan was hij niet levensvatbaar geweest en had hij überhaupt niet bestaan. 

Daarbij komt dat geluk helemaal niet bestaat volgens Schopenhauer. Denk eens aan een schaafwond op je knie. Dat kan een vervelend branderig gevoel geven. Na een tijdje is de wond weer genezen en voel je helemaal niets meer, je bent weer gezond. Gezondheid zelf is dus eigenlijk niets: het is de afwezigheid van ongezondheid. En zo is het ook met geluk. Dat is de afwezigheid van ongeluk.

Wat kunnen we hiervan leren? In ieder geval dit: onze tijd is helemaal niet zo ellendig, want alle tijden zijn ellendig. Misschien is het juist wel een gezegende tijd. 

Normaal gesproken zitten we volgens Schopenhauer gevangen in de waan van de dag: we willen van alles: seks, macht, geld, omdat we koste wat kost willen (over)leven. Maar, of we willen of niet, we moeten sinds het begin van deze Corona Crisis die wil tot leven noodgedwongen een beetje indammen. Corona dwingt ons om te matigen en steeds meer als een asceet te leven. 

En dat is precies de ontsnappingsroute die Schopenhauer biedt uit het tranendal dat het leven is, waarin we gedreven worden door de wil tot leven. De wil duwt ons steeds verder de ellende in. En de enige uitweg hieruit is stoppen met willen.

De beste manier om dat voor elkaar te krijgen lijkt mij het lezen van Schopenhauers hoofdwerk Die Welt als Wille und Vorstellung. Dit boek bestaat uit twee delen die samen 776 pagina’s beslaan. Stel we zitten nog tot maart in een (gedeeltelijke) lockdown, dan is het maar zeven pagina’s per dag.

Klik hier voor het verhaal over de kat en de eendenkuikens

Frank Meester is buitengewoon afdelingshoofd van Buro Fludo.
Hij bedenkt manieren om met behulp van de filosofie
het leven iets minder ellendig te maken.

 

Elke week versgetypte levenstips ontvangen?
Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief



Wil je meer BURO FLUDO?
Misschien is een cursus dan iets voor jou!