Ook als je er helemaal niets mee wilt zeggen

‘Het is werkelijk een zeer treurig gezicht, te moeten vaststellen, dat ook onze jeugd reeds onderworpen is aan een modewaanzin, die werkelijk alles doet, om de betekenis van het oude spreekwoord: “kleeren maken den mensch” tot iets noodlottigs om te vormen,’ schreef Adolf Hitler. Hoewel Hitler natuurlijk dol was op uniformen, zag hij de mens toch liever naakt. Bekend zijn de foto’s waarop afgetrainde jonge nazi’s naakt paraderen.

Maar Hitler was niet de enige. Ruim vier eeuwen voor hem zag Thomas More kleding als een uiterlijke schil die afleidt van waar het werkelijk om gaat.

In Utopia uit 1516 schreef de Engelse humanist over de ideale toekomst: ‘De snit der kleren is in heel Utopia van één model en blijft voor alle leeftijden steeds dezelfde; ze is niet onbevallig voor het oog en tevens praktisch voor de beweging van het lichaam, daarbij op koude en hitte berekend, alleen verschilt het kostuum van mannen en vrouwen, ongehuwden en getrouwden.’

Thomas More,
1527, door
Hans Holbein de jongere

Door de eenheid van de kleding wilde More een einde maken aan de ongelijkheid tussen mensen, al achtte hij sommige verschillen zo belangrijk dat ze wel zichtbaar moesten blijven. Hoewel de kleding in het ideale land Utopia ‘niet onbevallig voor het oog’ was, zag More haar toch als noodzakelijk kwaad. ‘Een waardige en eerbare moeder toont aan de huwelijkskandidaat naakt de vrouw die hij begeert, hetzij maagd of weduwe. En omgekeerd laat een rechtschapen vader de vrijer naakt aan het meisje zien.’ Dan pas zie je wat voor vlees je in de kuip hebt.

Ik persoonlijk kan me beter vinden in de woorden van William Shakespeare die schreef: ‘De ziel van deze man ligt in zijn kleren,’ Net als je boekenkast en je schilderijen, de inrichting van je huis en je platencollectie, zeggen kleren iets over wie je bent of wie je wilt zijn. En misschien gaat het nog wel verder en is het dragen van bepaalde kleren een daad waarmee je de wereld kunt veranderen

Onze kleding vormt een van de manieren waarop wij ons kunnen uitdrukken en waarmee wij ons levensverhaal kunnen vertellen. Kleding is het kostuum dat bij onze rol zou moeten passen, zoals de inrichting van ons huis het decor is. Het is niet voor niets dat iemand diep beledigd kan zijn als je zijn nieuwe schoenen niet mooi vindt, of zijn sokken te kort. Als het om een toevallig voorwerp ging was er niets aan de hand, maar het gaat om een deel van zijn of haar identiteit.

Met het omslaan van de palestijnensjaal vertel je over je standpunten betreffende het Midden-Oostenconflict. Het dragen van die sjaal is een uitnodiging aan iedereen die je tegenkomt om deel te nemen aan de strijd en jouw kant te kiezen.

Meestal is dat wat je zegt met je kleding niet zo expliciet, maar een enkele keer wordt het effect ervan overduidelijk. In 1983 werd Nederland geschokt door de tragische dood van de Antilliaanse jongen Kerwin Duinmeijer. Een skinhead had hem doodgestoken. Het was de eerste racistische moord van Nederland.

Ik zat in die tijd op de Vrije School in Amsterdam en daar zaten veel skinheads op. Van de ene op de nadere dag deden ze andere kleding aan. Ze wilden zich nadrukkelijk van deze racistische daad distantiëren.

Skinheads waren zich door de moord opeens pijnlijk bewust van het feit dat hun Dr. Martinsschoenen met stalen neuzen, hun strakke hoog opgerolde spijkerbroeken, hun bomberjacks en vooral hun kale hoofden iets leken te zeggen over hoe ze dachten. Ze merkten dat je een statement maakt met wat je draagt. Daarom wilden veel skinheads na de moord op Kerwin Duinmeijer geen skinhead meer zijn.

Skinheads

De keuze voor je kleding laat niet alleen zien wie je wilt zijn, maar ook in wat voor wereld je wilt leven. Zo zegt elk kledingstuk – het ene wat duidelijker dan het andere – iets over je standpunten en kan kleding een manier zijn om anderen over te halen je standpunten te delen en de wereld een bepaalde richting op de duwen.

Er is daarom denk ik geen wezenlijk verschil tussen de poster tegen de opwarming van de aarde die je voor je raam plakt of de bloemetjesgordijnen die je hebt opgehangen. Ze zeggen beide iets over wie je bent en over hoe de wereld eruit zou moeten zien. Uiterlijk vertoon is geen overbodige onzin, slechts interessant voor leeghoofden, maar maakt onlosmakelijk deel uit van wat er zich in die hoofden afspeelt. 

Frank Meester is buitengewoon afdelingshoofd van Buro Fludo.
Hij bedenkt manieren om met behulp van de filosofie
het leven iets minder ellendig te maken.

 

Elke week versgetypte levenstips ontvangen?
Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief



Wil je meer BURO FLUDO?
Misschien is een cursus dan iets voor jou!