Gisterenavond was ik in gesprek met Angela Roothaan. Ze is verbonden aan de VU en houdt zich bezig met Bantoe-filosofie een boek van Placide Frans Tempels uit 1945. Tempels was 29 jaar missionaris in Belgisch Congo en hij schreef een boek over de filosofie van de Bantoevolkeren in centraal Afrika. Dit boek is erg belangrijk geworden in de de Afrikaanse filosofie.
Veel denkers die zich met Afrikaanse filosofie bezighouden, gebruiken dit boek als een soort startpunt, omdat het een van de eerste systematische uiteenzettingen is van Afrikaanse filosofie. De meesten zetten zich er trouwens ook tegen af. Ze verwijten Tempels dat hij neerbuigend doet over Bantoefilosofie. Dat verbaasde Angela Roothaan toen ze het boek ging lezen. Want hij probeert juist te laten zien dat de filosofie van de Bantoevolkeren als een volwaardig denksysteem gezien kan worden.
Tempels was een Belg en schreef het boek in het Nederlands. Roothaan kwam er achter dat de meeste mensen die op dit boek reageren de Franse of Engelse vertaling gebruiken. Toen het boek indertijd verscheen, was het zeer omstreden. De titel van het boek viel velen al in het verkeerde keelgat. Alsof die zwarten een volwaardige filosofie hadden. In de vertalingen is die ‘fout’ rechtgezet. Roothaan werkt daarom aan een nieuwe vertaling.
Tempels zag zelf trouwens ook in dat zijn visie vergaande gevolgen had, hij schreef: ‘Het is alsof we in de wezens van die millioenen menschen, in die misprezen dierlijke wildemansgezichten de dierlijkheid zien verzwinden, en alsof we in die oogen ineens de glinstering zien lichten van wijsheid en verstand. De dierentronies worden menschengelaat. Het is alsof die onoverschouwbare massa «wilden» zich uit haar gewaande nietigheid opricht, en met haar eigen wijsheid en wereldopvatting in volle zelfibewustheid neerziet op ons kleine groepje van, beschaafde maar verwaande Westerlingen. Hier staat een wijsheid tegenover een andere wijsheid, een wereldopvatting tegenover een andere, een levensideaal tegenover een ander.’
Ik kan me voorstellen dat je nu nieuwsgierig bent geworden naar die Bantoe-filosofie. Daar zal ik volgende week proberen iets meer over te vertellen.
Frank Meester is buitengewoon afdelingshoofd van BURO FLUDO.
Hij bedenkt manieren om met behulp van de filosofie
het leven iets minder ellendig te maken.
Elke week versgetypte levenstips ontvangen?
Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief
Opvoedboeken
Samen met Stine Jensen schreef ik twee opvoedboeken. Één voor ouders: De opvoeders. wat de filosofie de schipperende ouder kan leren en één voor kinderen: Hoe voed ik mijn ouders op? Een boek vol tips waarmee kinderen hun onopgevoede ouders een beetje kunnen helpen. Je vindt de boeken op de leuke dingen-pagina.
