Ik wil graag een persoon uit een stuk zijn. Iemand die weet waar hij voor staat. Een mens met een helder wereldbeeld, waardoor ik weet hoe ik moet handelen. Maar in werkelijkheid twijfel ik juist vaak, verander ik voortdurend van mening en ben ik het meestal met de laatste spreker eens. Heb jij dat ook?
De afgelopen jaren ben ik beetje bij beetje, door het bestuderen van filosofen, natuurkundigen, wiskundigen, biologen en denkers uit nog andere disciplines, tot de conclusie gekomen dat het nooit zal lukken om een consistent, consequent wereldbeeld te vormen. Dat klinkt misschien niet als goed nieuws, maar dat is het juist wel. Het was in ieder geval voor mij een enorme opluchting. Want het betekent dus dat je je er niet meer druk om hoeft te maken als het niet lukt, want het lukt toch niet.
Maar waarom krijg je dat verhaal over de wereld niet rond? Je moet bedenken dat het nastreven van een helder wereldbeeld een poging is tot een ordening van de complexe werkelijkheid. Een ordening die zegt: dit is belangrijk en dit niet. Dit hoort hier, en dat hoort daar. En zo’n ordening krijg je nu eenmaal nooit helemaal rond.
Dat lukt al niet bij zoiets simpels als de ordening van je boekenkast. Hoe deel je je boekenkast in? Je kunt je boeken op genres zetten en dan binnen die genres op alfabetische volgorde. Ik noem maar wat. Maar wat doe je dan met Jean-Paul Sartre? Hij heeft filosofische werken, maar ook literaire werken geschreven en sommige van die werken zijn het allebei. Waar zet je die? Op twee verschillende plekken? Liever heb ik alles van Sartre bij elkaar.
Als je strikt bent, zou je hem bij de schrijver moeten zetten. Maar dat is dan wel lastig zoeken, want je kent vaak de namen van de biografen van Sartre niet allemaal. Bovendien krijg je dan allerlei boeken over Sartre verdeeld over je hele boekenkast.
Je kunt ook besluiten om de boeken over Sartre bij de boeken van Sartre te zetten. Maar hoe doe je het dan weer met boeken van bekende filosofen over bekende filosofen? Zo heb ik een boek over Baruch de Spinoza van de beroemde Franse filosoof Gilles Deleuze. Zet ik dat boek bij Spinoza of bij Deleuze?
Het komt erop neer, dat je altijd een beetje moet rommelen om de ordening rond te krijgen. Je moet goochelen met begrippen, hokjes, genres. De perfecte ordening bestaat niet. Dat geldt niet alleen voor je boekenkast, maar ook voor je bureau, de maatschappij, de verschillende soorten wezens hier op aarde, voor biertjes, stofzuigers, filosofen, en al helemaal voor de wereld als geheel.
Dus als het je maar niet lukt om een persoon uit een stuk te zijn, die weet waar hij of zij voor staat en hoe de wereld in elkaar steekt, dan geeft dat helemaal niets. Hoewel veel mensen net doen alsof, is er eigenlijk niemand die precies weet hoe het zit.
Over die onmogelijkheid om een consequent verhaal over het leven te vertellen, ben ik op dit moment een boek aan het schrijven met de titel Waarom we de wereld niet rond kunnen krijgen. Pleidooi voor inconsequentie. Daarin probeer ik ook uit te leggen waarom een inconsequentialist een beter mens is en meer geniet van het leven. Het boek komt in september uit bij uitgeverij Ten Have.
Elke week versgetypte levenstips ontvangen?
Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief
Opvoedboeken
Samen met Stine Jensen schreef ik twee opvoedboeken. Één voor ouders: De opvoeders. wat de filosofie de schipperende ouder kan leren en één voor kinderen: Hoe voed ik mijn ouders op? Een boek vol tips waarmee kinderen hun onopgevoede ouders een beetje kunnen helpen. Je vindt de boeken op de leuke dingen-pagina.